Endodonti içinde ve dışında kelimelerden türemiş Latince kökenli bir kelimedir. Endodonti, diş yapısının içyapısı ile ilgili çalışan bir bilim dalıdır. Dişin içyapısını çevreleyen dokularda bir sorun olması halinde Endodonti devreye girmektedir.
Endodonti Nedir?
Endodonti diş özü olarak bilinen dişin iç kısmındaki damar, sinir ve benzeri dokular üzerine çalışan bir branştır. Bu doku çevresinde olan problemlerle ilgilenen bu dal, endodontist olan diş hekimlerinin dalıdır. Endodonti genel olarak kanal tedavisi ile bilinen bir bilim dalıdır. Diş özüne ait olan rahatsızlıkların önlenmesi için veya dişlerin daha çok beyazlaması adına yapılan çalışmalarda dişin aldığı travmayı önlemek adına bu tedaviuygulanır. Aynı zamanda ad cerrahi uygulamalar sayesinde dişteki birçok farklı sorun bu tedavi çeşidiyle ilgilenir.
Endodonti Uygulamaları Nelerdir?
Endodonti diş hekimliğinde bulunan bir daldır. Kanal tedavisi ile son derece ilişkilendirilen bu dal, diş anatomisi hakkında bütün bilgileri bilir. Diş sindirimin ilk organlarından biridir. Sindirime katkı sağlayan, ilk harekete geçen bu canlı doku kişiler için son derece büyük bir önem taşımaktadır. Dişlerin görünen kısmı, dişin taç bölümü olarak isimlendirilir.
Çene kemiği içerisinde bulunan yer ise kök olarak adlandırılır. Dişlere bakıldığında ilk görülen kısım kuron, son derece sert bir yapıya sahiptir. Üzerinde vücut üzerinde bulunan en sert dokulardan biri mine yer alır. Diş yapısının, diş eti içerisinde kalan bölümü ise çene kemiği içerisinde yer alır. Kök kısmı etrafında sement tabakası yer alır. Sement tabakası altında ise dentin tabakası bulunmaktadır. Dişin etrafını çevreleyen en büyük tabaka dentindir. Dentin alanında sinir uçları yer almaktadır. Mine etrafında bulunmayan sinirler, tamamen ağrı mekanizması için bulunmaktadır. Dentinin altında ise pulpa yer almaktadır. Pulpa alanında sinir ve damarlar yer almaktadır. Dişlerin çıkmasındaki en büyük etmenlerden biri pulpadır. Dişe ait olan problemler genel olarak bu alanda hissedilmektedir.
Pulpa ve Entodonti
Pulpa, diş için son derece önemli bir yer oynamaktadır. Ağız yapısı içerisinde birçok farklı bakteri yer almaktadır. Bu bakteriler sayesinde, yiyecekler ile beraber ağız asitleri meydana gelir. Ağız ve diş sağlığına özen göstermeyen kişilerin ağzındaki bakteri sayısı zaman içerisinde çoğalır. Bakteri çoğalması sıklıkla diş çürümesine neden olur. Genel olarak yüzeysel çürükler olmasıyla beraber, mine çürüklerinin yapılmaması halinde mine tabakası altında yer alan bakteriler sürekli olarak çoğalmaktadır. Zaman içerisinde çoğalan bakteriler mine altına geçmektedir.
Dentin bölgesine geçmesi halinde kişiler şiddetli bir diş ağrısı yaşayabilirler. Bu zaten kişinin ağrıyı hissetmesine yol açan alandır. Çürüklere erken müdahale edilmemesi halinde, çürükler pulpa içerisine girer. Bu durumda diş içerisinde bulunan sinir ve dokulara hasar verir. İleriki dönemlerde bundan kaynaklı iltihaplanma oluşur. Dişlerin birbirini sıkıştırması veya dışarıdan bir şekilde dişe darbe gelmesi ile aynı etkiyi yaratabilir. Sıklıkla dişteki travmalar dışarıdan gelen darbeler yüzünden oluşabilir. Bu gibi durumlarda diş kök bölümünden ayrılabilir ve damarlar kopabilir. Bu durum tamamen dişin canlı yapısını kaybetmesine neden olur.
Endodonti Tedavisi Amacı Nedir, Ne İşe Yarar?
Dişin kaybedilmesi halinde dişte pulpa iltihaplanır. Diş eti çevresinde oluşan rahatsızlıklarda, pulpa içerisinde iltihaplanmaya neden olabilir. Genel olarak kişiler pulpa iltihaplanmasında sıcak, soğuk içeceklerde ağrı oluşur. Kişiler aşırı hassasiyet hissedebilir bununla beraber şiddetli diş ağrısı yaşayabilirler. Pulpa iltihaplanmasında diş işlev sırasında ağırabilir kişiler yiyecek ve içeceklerini rahat bir şekilde tüketemezler. Bu gibi durumlarda sıklıkla diş kaybı görülmektedir. Ancak endodontik tedaviler sayesinde kişilere kanal tedavisi uygulanarak diş kaybı önlenebilir. Kişiler bu tedavi yöntemi sayesinde yıllarca dişlerini rahat bir şekilde kullanabilir. Endodonti, kanal tedavisiyle eş olan bir durumdur. Ancak kanal tedavisinden ayrı etkileri bulunmaktadır. Kanal tedavisi tamamen diş içerisinde yer alan sorunu yok etmeye ve dişin kurtarılmasına yardımcı olan bir tedavi türüdür. Dişin çekilme riskini ortadan kaldırmaya çalışan kanal tedavisi genel olarak lokal anestezi ile yapılmaktadır. Enfeksiyon oranına göre tedavi süreci uzayabilir. Ancak üç seans içerisinde bu sorun giderilebilir. Endodonti tedavisi en fazla bir saat sürmektedir. Bakteriler bu tedavi sonrasında tamamen bitmektedir. Bakteriler tedavi sırasında tamamen temizlenir, sonrasında ise diş köküne kanal konulur ve dişin üst kısmı kaplanarak tedavi bitirilir. Diş daha hassas bir duruma girse de kişiler ömürlük olarak bu dişi kullanabilir.
Tedaviye Hangi Durumlarda İhtiyaç Duyulur?
Endodonti tedavisi tamamen dişleri korumak amacıyla uygulanan bir tedavi türüdür. Ağız içerisinde yer alan dişleri bütün olarak tutmaya çalışan bu tedavi tamamen ağız ve diş sağlığı adına yapılmaktadır. Bu uygulamaçürük, kırık, eneksiyona bağlı dişler üzerine çalışmaktadır. Bununla beraber travma sonucunda sorun yaşayan dişler içinde bu tedavi yöntemi uygulanmaktadır. Diş pulpasında veya çevre dokularda meydana gelen sorunlar bu tedavi ile kolay bir şekilde halledilir. Bu alanınhekimleri bu sırada kanal tedavisi uygulayabilir veya alternatif çözümler tercih ederek rejenerasyon tedavisi tercih edebilir. Rejenerasyon tedavisi tamamen diş kökünün canlı bir dokuya sahip olması amacıyla yapılan bir tedavi türüdür.